Ramak Kala Olay Nedir
Ramak kala olay, işyerinde kaza ile sonuçlanmayan ancak çok az bir farkla kaza olmasına yol açabilecek tehlikeli durum veya davranıştır. Başka bir deyişle, “kaza olmadı ama olabilirdi” dediğimiz tüm olaylar ramak kaladır. Bu olayların sistemli biçimde bildirilmesi ve analiz edilmesi, gerçek kazaları önlemenin en etkili yoludur.
Ramak Kala Olay Nedir? 2025
Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı,
Neden Önemlidir?
- Kazalar gerçekleşmeden kök nedenleri yakalamanızı sağlar
- İSG performans göstergelerini (proaktif KPI) güçlendirir
- Maliyetli duruşları ve tazminat risklerini düşürür
- Çalışan katılımı ve güvenlik kültürünü geliştirir
Ramak Kala Örneklere Kısa Örnekler
- Merdivende ıslak zemin nedeniyle kayıp düşmemek
- Forkliftin koridor dönüşünde çalışanla burun buruna gelmesi
- Elektrik panosunda gevşek bağlantının kıvılcım atıp yangına dönüşmemesi
- Taşlama diskinde çatlak tespit edilmesi ve kullanılmadan değiştirilmesi
Ramak Kala ile İş Kazasının Farkı
- Ramak kala: Zarar yok (yaralanma/hasar oluşmadı)
- İş kazası: Zarar var (yaralanma, meslek hastalığı, mal hasarı vb.)
6331 Perspektifinden Yaklaşım
Mevzuat “ramak kala”yı özel başlık olarak tanımlamasa da işveren; riskleri öngörmek, kayıt altına almak, çalışanları bilgilendirmek ve düzeltici-önleyici faaliyetleri yürütmekle yükümlüdür. Bu kapsamda ramak kala bildirim sistemi kurmak iyi uygulamadır ve denetimlerde artı puan sağlar.
Etkili Ramak Kala Bildirim Sistemi Nasıl Kurulur?
- Basit bildirim kanalları: QR kod, mobil form, e-posta, kutu
- Anonimlik seçeneği: Çekingenliği azaltır, bildirim sayısını artırır
- Net tanım ve örnekler: Poster, mini kılavuz, toolbox konuşmaları
- Hızlı sınıflandırma: Tehlike türü, lokasyon, ekipman, vardiya
- Kök neden analizi: 5N1K + 5Neden, Balık Kılçığı, Bow-Tie
- DÖF takibi: Sorumlu, hedef tarih, kanıt, kapanış onayı
- Geri bildirim ve ödüllendirme: Aylık duyurular, takdir kartı
- Trend analizi: Aylık/çeyreklik ısı haritaları, tekrar eden nedenler
Formda Olması Gereken Temel Alanlar
- Olay tarihi, saati, yer
- Olayı bildiren kişi (isteğe bağlı anonim)
- Olayın kısa tanımı ve potansiyel sonucu
- İlgili ekipman/proses, vardiya
- Anında alınan önlem ve öneri
- Fotoğraf/ek dosya alanı
İyi Uygulama İpuçları
- “15 saniyelik bildirim” kuralı: Uzun formlardan kaçının
- Yöneticiler haftada en az 1 gözlem yapıp örnek olmalı
- İlk 24 saatte hızlı değerlendirme, 7 gün içinde kök neden
- Sonuçları panoda ve intranette şeffaf paylaşın
- KPI’lar: 100 kişi başına aylık ramak kala sayısı, kapanış süresi
Sık Yapılan Hatalar
- Bildirim yapanı suçlamak
- Sadece “insan hatası” yazıp kök nedeni araştırmamak
- DÖF’leri kapatmadan “tamamlandı” göstermek
- Veriyi toplamayı bir amaç sanmak (analiz ve aksiyon yoksa değer yok)
Ramak Kala Analizi İçin Basit Kontrol Listesi
- Olay tanımı net mi?
- Potansiyel şiddet ve olasılık değerlendirildi mi?
- Kök neden(ler) belirlendi mi?
- DÖF sorumlusu ve tarihi atandı mı?
- Önlem hiyerarşisine göre (Eliminasyon > Substitusyon > Mühendislik > İdari > KKD) çözüm seçildi mi?
- Etkinlik sonrası takip yapıldı mı?
Sıkça Sorulan Sorular
Ramak kala olay bildirimi zorunlu mu?
Mevzuatta adı geçmese de risk değerlendirmesi, kayıt ve önleyici faaliyet yükümlülükleri nedeniyle sistem kurmak fiilen gerekli ve denetimlerde beklenen bir uygulamadır.
Her tehlikeli durum ramak kala sayılır mı?
Evet; kazaya yol açma potansiyeli olan gerçekleşmiş olaylar ve fark edilen tehlikeli durum/davranışlar ramak kala kapsamındadır.
Ramak kalaları nasıl puanlamalıyız?
“Potansiyel şiddet × olasılık” ile önceliklendirme yapılabilir; yüksek riskli ramak kalalar için 24 saat içinde DÖF açın.
Fotoğraf yüklemek şart mı?
Şart değil ama kök neden analizini hızlandırır ve kanıt oluşturur.
Ramak kala sayısı artarsa bu kötü mü?
Hayır; genellikle raporlama kültürünün güçlendiğini gösterir. Önemli olan trend analizi ve kalıcı önlemlerin hayata geçmesidir.
Özet: Ramak kala olaylar, kazasız geçen “uyarı sinyalleri”dir. Hızlı bildirim, iyi analiz ve zamanında önlem; gerçek kazaları, duruşları ve kayıpları önemli ölçüde azaltır.
