İş Kazası

İş kazası, bir işçinin çalıştığı iş yerinde meydana gelen ve kişinin ölümüne, yaralanmasına veya hastalanmasına sebep olan olaylara verilen genel bir isimdir. İş kazaları, işyerlerinde güvenliğin sağlanması, çalışanların korunması ve işçilerin sağlık ve güvenliklerinin korunması için alınacak önemlerin önemini vurgulamaktadır. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iş kazasını “İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli
hâle getiren olay” olarak tanımlamaktadır.

Ramak Kala Olay Nedir?

Kazaya uğratma potansiyeli olup uğratmayan olaya ramak kala denmektedir. İş kazasından kıl payı kurtulduğumuz durumlar olarak ifade edilmektedir.

İş Kazası Nedir?

İş kazası, en genel tanımıyla; çalışanların işyerinde veya işin yürütülmesi sırasında uğradığı, bedensel ya da ruhsal zarara yol açan olaydır.

İş Kazası Sayılan Haller

• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
• Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında olan kazalar iş kazasından sayılır.

İş Kazasına Örnekler

• İnşaatta çalışırken yüksekten düşmek
• Elektrik çarpması
• Makine kullanırken elini kaptırmak
• İşyerinde meydana gelen patlama veya yangın
• İşe gidiş gelişte işveren servisiyle yapılan trafik kazası

Türkiye’de En Çok İş Kazası Yaşanan Sektörler

İş kazaları, herhangi bir işyerinde gerçekleşebilir ve genellikle tehlikeli makineler, kimyasallar, elektrik, ateş, zemin kayması, düşme gibi sayısız risk faktörüne bağlıdır. İş kazaları, işyerindeki koşulların yanı sıra çalışanların kullandıkları araçları da içerir. Örneğin, bir araç kazası, bir kamyon şoförünün çalıştığı bir işyerinde meydana gelirse, bu bir iş kazası olarak kabul edilir.

Türkiye’de en çok iş kazası inşaat sektöründe meydana gelmektedir. İnşaat sektörü, ülkemizde istihdam sağlayan sektörler arasında önemli bir yere sahiptir ve faaliyetleri sırasında iş kazalarının meydana gelme riski yüksektir.

Resmi verilere göre, 2020 yılında Türkiye’de toplam 145 bin 469 iş kazası meydana gelmiştir. Bu iş kazalarının yaklaşık %20’si inşaat sektöründe gerçekleşmiştir. İnşaat sektöründe meydana gelen iş kazalarının başlıca nedenleri düşme, kayma, çarpma, ezilme gibi unsurlardır. Genellikle bu tür iş kazaları yüksekten düşme, iskele çökmesi, vinç kazaları, işçilerin elektrik akımına kapılması gibi durumlarda meydana gelmektedir.

İnşaat sektörünün yanı sıra Türkiye’deki diğer bazı riskli sektörler arasında sanayi, madencilik, taşımacılık ve tarım yer almaktadır. Ancak inşaat sektöründeki iş kazalarının sayısı diğer sektörlere oranla daha yüksek olduğu için, inşaat sektörü çalışanlarına yönelik güvenlik önlemlerinin öncelikle ele alınması gerekmektedir. İşverenlerin, işçilerin eğitimli olmasını sağlamaları, iş yerinde güvenlik prosedürlerine uyulmasını teşvik etmeleri ve çalışanların güvenliğini sağlamak için gerekli ekipmanları temin etmeleri önemlidir. Ayrıca, çalışanların güvenliği için işyerlerinde periyodik denetimler yapılması da büyük önem taşımaktadır.

Unutma! Önlemek, ödemekten daha ucuz ve daha kolaydır.

İş Kazası Nedenleri

İş kazalarının nedenleri çeşitlidir ve birden fazla faktöre bağlı olarak meydana gelebilir. İş kazaları, işyerindeki koşulların yanı sıra çalışanların davranışlarından da etkilenebilir. En yaygın iş kazası nedenleri şunlardır:

1. Güvenliksiz çalışma koşulları: İşyerinde koruyucu ekipmanlar kullanılmaması, tehlikeli makinelerin veya araçların kullanımı, zemin kayması, yüksek düşme riski olan alanların korunmasız olması gibi unsurlar, iş kazalarının en önemli nedenleri arasında yer alır.
2. Yetersiz eğitim: İşçilerin işyerinde uygun güvenlik prosedürlerini takip etmek için yeterli eğitime sahip olmaması, iş kazalarının meydana gelmesine yol açabilir. İşçilere, işyerindeki tehlikeler hakkında doğru bilgi ve becerilerin sağlanması kritik bir önlemdir.
3. Düşük dikkat seviyesi: Uykusuzluk, yorgunluk, stres veya diğer kişisel sorunlar, işçilerin dikkatinin azalmasına ve iş kazalarına neden olabilir. Ayrıca, alkol veya uyuşturucu madde kullanımı gibi durumlar da çalışanların dikkatini dağıtabilir ve iş kazalarına yol açabilir.
4. İhmal edilmiş bakım: Makinelerin düzenli bakımı yapılmazsa, bunların arıza riski artar ve iş kazalarına sebep olabilir. Ekipmanların düzenli olarak kontrol edilmesi ve gerekirse onarılması, iş kazalarını önlemek için önemlidir.
5. İş yerindeki yabancılaşma: İşçilerin, işyerinde bir “yabancı” olarak hissetmeleri, motivasyon eksikliği, stres veya yorgunluğa neden olabilir. Bu da, iş kazalarının meydana gelme riskini artırabilir.
6. İş yükü: İşçilerin aşırı çalıştırılması, iş stresi altında kalmaları ve işyerinde yüksek talep ve baskı altında çalışmaları, iş kazalarına neden olabilir. İşçilerin kendilerini dinlemesi ve gerektiğinde mola vermeleri, iş kazalarını önlemek için önemlidir.

Unutma! İş kazalarının %98’lik kısmı alınacak tedbirlerle önlenebilir kazalardır.

İş Kazası Bahaneleri

• Öyle yaparsam iş yetişmez.
• Bana bir şey olmaz!
• 20 senedir böyle yapıyorum, daha başıma bir şey gelmedi.
• Baret baş ağrısı yapıyor, kulaklık mantar yapıyor, gözlük buhar yapıyor, maskeyle daralıyorum…
• Bizde büyük kaza olmaz.

İş kazalarının nedenleri çeşitlidir ve işverenler, işçilerin ve hükümetin iş yerinde güvenliği sağlamak için birlikte çalışmaları gerekmektedir. İşverenler, çalışanlarının eğitimli olmasını, işyerinde güvenlik prosedürlerine uyulmasını ve risklerin azaltılması için gerekli ekipmanların temin edilmesini sağlamalıdır. İşçiler de aynı şekilde, işyerindeki güvenlik prosedürlerine uymalı, tehlikeleri rapor etmeli ve kendilerini korumak için gereken tedbirleri almaları gerekmektedir.

İş Kazalarının Önlenmesi

Sonuç olarak, iş kazaları önlenemeyen durumlar değildir ve işyerinde güvenlik konularına dikkat edilmesi ile minimize edilebilirler. İşverenler, işçiler ve hükümet, işyerlerindeki güvenlik konularına ilişkin düzenlemeleri takip etmek ve iş kazalarını en aza indirmek için sürekli bir çaba göstermelidirler.

Kazaların önlenmesi için işverenlerin iş ekipmanlarının düzenli olarak bakımını yapması, çalışanların eğitimini vermesi, güvenlik önlemlerini takip etmesi ve işçilerin çalışma koşullarını iyileştirmesi gerekmektedir. İş kazalarının sonuçları ciddi olabilir. İşçilerin yaralanması veya ölmesi, hem çalışanlar hem de işverenler için finansal ve hukuki sorunlar doğurabilir. İş kazalarının önlenmesi, işletmelerin başarısı için önemli bir faktördür ve aynı zamanda işçilerin güvenliği ve sağlığı açısından da hayati önem taşır.

Ülkeler, iş kazalarının önlenmesi için yasal düzenlemeler yapmakta ve bu konuda çeşitli kuralları uygulamaktadır. İşverenler, bu yasal düzenlemelere uymakla yükümlüdürler ve iş kazalarının meydana gelmemesi için gerekli önlemleri almaları gerekmektedir. Sonuç olarak, iş kazaları çalışanların sağlık ve güvenliği açısından ciddi riskler oluşturmaktadır. İşverenlerin işçilerin güvenliği ve sağlığı için gerekli önlemleri almaları ve yasal düzenlemelere uymaları, iş kazalarının önlenmesinde önemli bir adımdır.

Güvenlik Kültürü

Güvenlik kültürü, güvenliği veya emniyeti tehdit edebilecek davranış veya uygulamalarla, bunların yer aldığı ortak kullanım ya da etki alanında bulunan canlıların veya araç gereç gibi nesnelerin zararını en aza indirmeyi amaçlayan, güvenlik ve emniyete öncelik veren, algı, inanç ,tutum, kural, roller, sosyal, teknik ve politik uygulamalarla yetkinlik ve sorumluk hislerinin bütünüdür.

Negatif güvenlik kültürü, insanların var olan riskleri “risk” olarak görmediği, görse bile önemsemediği, boş verdiği veya riskler karşısında kendine aşırı güven duyduğu bir kültüre karşılık gelir.

Pozitif (olumlu) güvenlik kültürünün, karşılıklı güven üzerine kurulmuş  iletişim, iş güvenliğinin önemine yönelik paylaşılan algılamalar ve önleyici tedbirlerin etkinliğine duyulan güven ile nitelendirilir.

İSG kültürünün bakımından, eğitimin okul öncesinden başlayarak toplumsal bilince yayılması sağlanmalıdır.