İş Güvenliği Uzmanının Görevleri

İş güvenliği uzmanının görevleri, İş güvenliği uzmanı işyerinde çalışanların sağlığını korumak, iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla görevlendirilen, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş profesyoneldir. Uzmanlar; işyerinin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre belirlenen sürelerde görev yapar, işverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmesine destek olur.

İş güvenliği uzmanlarının görevleri, önleyici yaklaşım, denetim ve gözetim, eğitim ve raporlama olmak üzere dört temel ilke çerçevesinde şekillenir.

İş Güvenliği Uzmanının Görevleri

1. Risk Değerlendirmesi Çalışmalarına Katılmak

İş güvenliği uzmanının en temel görevi, işyerindeki tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin azaltılmasına yönelik çalışmalara katılmaktır.
Bu kapsamda uzman:

• İşyerinde var olan veya dışarıdan gelebilecek tehlikeleri tespit eder,
• Risk değerlendirmesi ekibinde aktif rol alır,
• Tehlikelerin ortadan kaldırılması veya kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için öneriler sunar,
• Risk değerlendirmesi raporunun güncelliğini takip eder.

Amaç: İş kazası ve meslek hastalığı meydana gelmeden önce riskleri kontrol altına almaktır.

2. İş Sağlığı ve Güvenliği Planlamasına Katkı Sağlamak

Uzman, işyerinde yıllık çalışma planı ve yıllık değerlendirme raporu hazırlanmasında görev alır. Bu belgeler, İSG hizmetlerinin planlı ve sürdürülebilir biçimde yürütülmesini sağlar.

İş güvenliği uzmanının görevleri arasında:

• Yıllık planın hazırlanmasına katkı sunmak,
• Uygulama sonuçlarını takip etmek,
• Yıl sonunda faaliyet raporu düzenleyerek işverene sunmak yer alır.

3. Çalışma Ortamı Gözetimi Yapmak

İş güvenliği uzmanı, işyerindeki çalışma koşullarının mevzuata uygun olup olmadığını gözetlemekle yükümlüdür.
Bu kapsamda:

• İş ekipmanlarının güvenli kullanımını izler,
• Elektrik, havalandırma, aydınlatma, gürültü gibi fiziksel koşulları kontrol eder,
• Kimyasal, biyolojik veya ergonomik riskleri gözlemler,
• Gerekli ölçüm, test ve analizlerin yapılmasını sağlar.

Örnek: Gürültü seviyesi mevzuatta belirtilen sınırların üzerindeyse, önlem alınması için işverene yazılı bildirimde bulunur.

4. Eğitim ve Bilgilendirme Faaliyetlerini Yürütmek

İş güvenliği uzmanı, çalışanların bilinç düzeyini artırmak amacıyla eğitim faaliyetleri düzenler.
Bu eğitimler, işe başlamadan önce ve belirli periyotlarla tekrarlanır.

Eğitim konuları arasında:

• İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları,
• İş kazalarının önlenmesi,
• Kişisel koruyucu donanım kullanımı,
• Acil durumlarda davranış biçimleri bulunur.

Uzman, eğitim katılım formlarını ve değerlendirme belgelerini arşivler, denetimlerde sunulmak üzere saklar.

5. Acil Durum Planlarının Hazırlanmasına Katılmak

İşyerlerinde meydana gelebilecek yangın, patlama, doğal afet veya kimyasal sızıntı gibi acil durumlara karşı önceden hazırlık yapılması zorunludur.
İş güvenliği uzmanı bu süreçte:

• Acil durum planlarının hazırlanmasına katkı sağlar,
• Acil durum ekiplerinin oluşturulmasını önerir,
• Tatbikatların düzenli aralıklarla yapılmasını takip eder,
• Tatbikat sonuçlarını değerlendirerek iyileştirme önerileri sunar.

6. İş Kazası ve Ramak Kala Olaylarını İncelemek

İş kazası meydana geldiğinde, iş güvenliği uzmanı olayın nedenlerini araştırmak ve benzer kazaların tekrarını önlemek amacıyla analiz çalışması yapar.
Bu kapsamda:

• Kazanın oluş nedenlerini belirler,
• Gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetleri önerir,
• Raporu işverene ve işyeri hekimine sunar,
• SGK ve Bakanlık bildirim süreçlerinde işverene rehberlik eder.

Ramak kala olaylar (kaza olmadan atlatılan olaylar) da aynı titizlikle değerlendirilir.

7. İSG Kurulu Çalışmalarına Katılmak

50’den fazla çalışanı olan ve altı aydan uzun süredir faaliyette bulunan işyerlerinde İSG Kurulu kurulması zorunludur.
İş güvenliği uzmanı kurulun doğal üyesidir ve toplantılara katılmakla yükümlüdür.

İş güvenliği uzmanının görevleri şunlardır:

• Kurul gündeminin oluşturulmasına katkı sağlamak,
• İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini gündeme getirmek,
• Alınan kararların uygulanmasını izlemek,
• Aylık kurul raporlarını işverene sunmak.

8. Çalışanların Katılımını Sağlamak

İş güvenliği uzmanı, çalışanların güvenlik kültürünün bir parçası olmasını teşvik eder.
Bu kapsamda:

• Çalışanlardan gelen öneri ve geri bildirimleri değerlendirir,
• Güvenli davranış alışkanlıklarının kazandırılmasına yönelik çalışmalar yürütür,
• “Güvenli işyeri” bilincinin geliştirilmesi için afiş, broşür veya kampanyalar hazırlar.

9. İşverenin ve Yöneticilerin Bilgilendirilmesi

Uzman, işyerinde tespit ettiği eksiklikleri veya tehlikeleri yazılı olarak işverene bildirir.
Bu raporlar; düzeltici faaliyetlerin başlatılması ve işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından önemlidir.

Ayrıca uzman, mevzuat değişiklikleri veya yeni uygulamalar hakkında işvereni bilgilendirir, gerekli önlemler konusunda danışmanlık yapar.

10. Kayıt Tutma ve Raporlama

İş güvenliği uzmanı, yaptığı tüm çalışmaları kayıt altına almak ve gerektiğinde yetkili makamlara sunmak zorundadır.
Bu kayıtlar; eğitim belgeleri, tutanaklar, ölçüm sonuçları, risk analizleri ve kaza raporlarını içerir.

Ayrıca her yıl sonunda “Yıllık Değerlendirme Raporu” hazırlayarak işverene sunar.
Bu rapor, işyerinin İSG performansının izlenmesini sağlar. Bu da İş güvenliği uzmanının görevleri arasında bulunur.

11. İş Ekipmanlarının Güvenli Kullanımını İzlemek

Uzman, iş ekipmanlarının güvenli ve mevzuata uygun biçimde kullanılıp kullanılmadığını gözetler.
Bu görev kapsamında:

• Kaldırma araçları, basınçlı kaplar ve elektrik panolarının periyodik kontrol tarihlerini takip eder,
• Uygunsuzluk tespitinde işverene yazılı bildirimde bulunur,
• Ekipman kullanıcılarının yetkinliğini (ehliyet, eğitim vb.) kontrol eder.

12. İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürünün Geliştirilmesi

İş güvenliği uzmanı, işyerinde sürdürülebilir bir güvenlik kültürünün oluşturulmasına öncülük eder. Bu görev; yalnızca yasal zorunlulukların yerine getirilmesinden ibaret değildir.

Uzman, güvenli davranış alışkanlıklarını yaygınlaştırmak için farkındalık etkinlikleri düzenler, çalışanlara örnek olur ve işverenle sürekli iletişim halinde bulunur.

Sonuç

İş güvenliği uzmanının görevleri; işyerinde önleyici, koruyucu ve eğitici bir sistemin kurulmasını hedefler.
Uzman, yalnızca mevzuat gereği atanmış bir personel değil, aynı zamanda çalışanların yaşamını koruyan, işletmenin sürdürülebilirliğine katkı sağlayan bir danışmandır.

2025 yılı itibarıyla İSG kültürünün gelişmesi, iş güvenliği uzmanlarının görevlerini bilinçli, bağımsız ve etik şekilde yerine getirmesine bağlıdır.
Her işveren, uzmanların önerilerini dikkate alarak daha güvenli ve verimli bir çalışma ortamı oluşturmakla yükümlüdür.