Yangın Merdiveni (Kaçış Merdiveni)

Kaçış merdiveni ya da daha bilinen adıyla yangın merdiveni yangın hâlinde ve diğer acil hâllerde binadaki insanların emniyetli ve süratli olarak tahliyesi için kullanılabilen, yangına karşı korunumlu bir şekilde düzenlenen ve tabiî zemin seviyesinde güvenlikli bir alana açılan merdiveni ifade etmektedir.

Her yapının içinde, yapının kullanıma girmesiyle her kesimden serbest ve engelsiz erişilebilen şekilde kaçış yollarının düzenlenmesi ve bakım altında tutulması gerekir. Herhangi bir yapının içinden serbest kaçışları engelleyecek şekilde çıkışlara veya kapılara kilit, sürgü ve benzeri bileşenler takılamaz. Zihinsel engelli, tutuklu veya ıslah edilenlerin barındığı, yetkili personeli sürekli görev başında olan ve yangın veya diğer acil durumlarda kullanıcıları nakledecek yeterli imkânları bulunan yerlerde kilit kullanılmasına izin verilir.

Her çıkışın açıkça görünecek şekilde yapılması, ayrıca, çıkışa götüren yolun, sağlıklı her kullanıcının herhangi bir noktadan kaçacağı doğrultuyu kolayca anlayabileceği biçimde görünür olması gerekir. Çıkış niteliği taşımayan herhangi bir kapı veya bir çıkışa götüren yol gerçek çıkışla karıştırılmayacak şekilde düzenlenir veya işaretlenir. Bir yangın hâlinde veya herhangi bir acil durumda, kullanıcıların yanlışlıkla çıkmaz alanlara girmemeleri ve kullanılan odalardan ve mekânlardan geçmek zorunda kalmaksızın bir çıkışa veya çıkışlara doğrudan erişmeleri için gerekli tedbirler alınır.

Yangın merdivenleri, yangın çıkması durumunda insanların hızlı ve güvenli bir şekilde binadan çıkmasını sağlamak için tasarlanmıştır. Bu merdivenler mevzuatlarca kullanımı zorunlu tutulmuştur. Bununla birlikte unutulmamalıdır ki yangın merdiveni, yasal bir zorunluluktan ziyade insani bir ihtiyaçtır.

Yangın merdiveni kurulurken binanın yapısı, binada kaç kişinin olduğu, zemin özellikleri, iklim ve daha pek çok detay göz önüne alınmaktadır

“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” ile binalarda bulunması gereken yangın merdiveni tipleri ve bunlara ilişkin ölçüler belirtilmiştir. 

Yangın Merdiveni Çeşitleri

Yangın merdivenleri Z tipi yangın merdiveni ve dairesel merdivenler olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.

Dairesel Yangın Merdiveni

Dairesel model yangın merdiveni ise merdivenlerin kesintisiz ve sarmal bir şekilde devam ettiği bir tasarıma sahiptir.

Dairesel merdivenler; yanmaz malzemeden yapılmaları ve en az 100 cm genişlikte olmaları hâlinde, kullanıcı yükü 25 kişiyi aşmayan herhangi bir kattan, ara kattan, veya balkonlardan zorunlu çıkış olarak hizmet verebilir. Belirtilen şartları sağlamayan dairesel merdivenler, zorunlu çıkış olarak kullanılamaz.

  • Dairesel merdivenler 9.50 m’den daha yüksek olamaz.
  • Basamağın kova merkezinden en fazla 50 cm uzaklıktaki basış genişliği 250 mm’den az olamaz.
  • Basamak yüksekliği 175 mm’den çok olamaz.
  • Baş kurtarma yüksekliği 2.50 m’den az olamaz.
Dairesel Yangın Merdiveni

Z Tipi Yangın Merdiveni

Merdiven katları arasında bir düzlük bulunur şekilde bir tasarıma sahiptir. Uzaktan bakıldığında ise her iki katın kendi aralarında bir z harfi oluşturduğu görülebilir.

  • Genellikle çelik veya alüminyumdan yapılırlar. Bu malzemeler sağlam, dayanıklı ve paslanmaya karşı dirençlidir.
  • Duvara monte veya bağımsız olarak kurulabilirler. Duvara monte Z tipi merdivenler, binanın duvarına sabitlenirken, bağımsız merdivenler herhangi bir ek desteğe ihtiyaç duymadan zemine yerleştirilir.
  • Çeşitli boyutlarda mevcuttur. Z tipi merdivenler, binaların farklı yüksekliklerine ve tahliye ihtiyaçlarına uyacak şekilde çeşitli boyutlarda üretilebilir.
  • Kolay kurulum ve sökme. Z tipi merdivenler, diğer merdiven türlerine kıyasla daha kolay kurulur ve sökülür.
  • Yangına dayanıklıdır. Z tipi merdivenler, yangına dayanıklı malzemelerden üretilir ve belirli bir süre yangına karşı koruma sağlayabilir.
  • Güvenli ve kullanımı kolaydır. Z tipi merdivenler, tırabzan ve kaymaz basamaklar gibi güvenlik özellikleri ile donatılmıştır.
Z Tipi Yangın Merdiveni

Yangın Merdiveni Nasıl Kullanılır?

Yangın merdivenlerinin kullanımı oldukça basittir. Yangın alarmı çaldığında veya yangın çıktığında, insanlar yangın merdivenine yönlendirilir. Yangın merdivenine ulaşmak için en kısa ve en güvenli yol izlenir. Merdivenin basamaklarına dikkatlice inilir ve binadan çıkılır. Yangın merdivenlerinin kullanımı sırasında panik yapmamak ve sakin kalmak önemlidir. Ayrıca, merdivenin boş olduğundan emin olmak için diğer insanları beklemek de önemlidir.

Yangın Merdiveni Özellikleri

  • İnsanlar tarafından kullanılmak üzere tasarlanan her yapı, yangın veya diğer acil durumlarda kullanıcıların hızla kaçışlarını sağlayacak yeterli kaçış yolları ile donatılır. 
  • Her yapıda, bütün kullanıcılara elverişli kaçış imkânı sağlayacak şekilde, yapının kullanım sınıfına, kullanıcı yüküne, yangın korunum düzeyine, yapısına ve yüksekliğine uygun tip, sayı, konum ve kapasitede kaçış yolları düzenlenir.
  •  Kaçış yollarının belirlenmesinde yapının kullanım sınıfı, kullanıcı yükü, kat alanı, çıkışa kadar alınacak yol ve çıkışların kapasitesi esas alınır. Her katta, o katın kullanıcı yüküne ve en uzun kaçış uzaklığına göre çıkış imkânları sağlanır.
  • Yapının ortak merdivenlerinin yangın ve diğer acil hâllerde kullanılabilecek özellikte olanları, kaçış merdiveni olarak kabul edilir.
  • Kaçış merdivenleri, yangın ve diğer acil hâl tahliyelerinde kullanılan kaçış yolları bütününün bir parçasıdır ve diğer kaçış yolları öğelerinden bağımsız tasarlanamazlar.
  • Kaçış merdivenlerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu merdivenler, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılır.
  • Kaçış merdivenlerinin kullanıma uygun şekilde boş bulundurulmasından, bina veya işyeri sahibi ve yöneticileri sorumludur.
  • Kaçış merdivenlerinin birbirlerinin alternatifi olacak şekilde konumlandırılması gerekir
  • Kaçış yolları ve kaçış merdivenleri, yan yana yapılamaz
  • Kaçış merdivenlerinin, başladıkları kottan çıkış kotuna kadar süreklilik göstermesi gerekir.
  • Merdiven yuvalarının yeri, binadaki insanların güvenlikle bina dışına kaçışlarını kolaylaştıracak şekilde seçilir. 
  • Herhangi bir kaçış merdiveninde basamak yüksekliği 175 mm’den çok ve basamak genişliği 250 mm’den az olamaz.
  • Her kaçış merdiveninin her iki yanında duvar, korkuluk veya küpeşte bulunması gerekir.
  • Kaçış için kullanılmasına izin verilen merdivenlerde, basamağın kova hattındaki en dar basamak genişliği, konutlarda 100 mm’den ve diğer yapılarda 125 mm’ den az olamaz.
  • Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan binalarda, bina dışında açık merdivenlere  izin verilmez.

Binalarda Yangın Merdiveni Bulunması Zorunlu Mu?

Binalarda yangın merdiveni bulunması zorunlu mu? Evet, binalarda yangın merdiveni bulunmasının zorunlu olduğu mevzuatlarımızda belirtilmektedir. Detaylar için Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik incelenebilir.

Fabrika, imalathane, mağaza, dükkân, depo, büro binaları ve ayakta tedavi merkezlerinde en az 2 bağımsız kaçış merdiveni veya başka çıkışların sağlanması gerekir. Ancak,

             a) Yapı yüksekliğinin 21.50 m’den az olması,

             b) Bir kattaki kullanıcı sayısının 50 kişiden az olması,

             c) Bütün katlarda en fazla kaçış uzaklığının Ek-5/B’deki uzaklıklara uygun olması,

             ç) Yapımda yanmaz ürünler kullanılmış olması,

             d) İmalât ve depolamada kolay alevlenici ve parlayıcı maddelerin kullanılmaması,

             şartlarının hepsinin birlikte gerçekleşmesi hâlinde tek kaçış merdiveni yeterli kabul edilir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir